Η ανάγκη για ανάγνωση

Πριν κάποια χρόνια, ο ελληνικός στρατός μου χτύπησε την πόρτα. Άντρας, σωματικά και ψυχικά ικανός, χωρίς δικαιολογία για αναβολή, με λίγα λόγια κάποιος με το κατάλληλο προφίλ. Κλήθηκα λοιπόν να ασκήσω το συνταγματικό μου δικαίωμα (sic!) και παρουσιάστηκα έναν Φλεβάρη παρέα με μερικούς εκατοντάδες ακόμα.

Δε θα σας μιλήσω για τη θητεία μου και για τα διάφορα ευτράπελα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια αυτής, ούτε για τις φιλίες ζωής που έκανα, ούτε για τις ιδεολογικές προσεγγίσεις του ζητήματος. Ο χαρακτήρας της ανάρτησης είναι βιβλιοφιλικός.

Τους πρώτους δύο μήνες δεν κατάφερα να διαβάσω ούτε μία γραμμή από τα βιβλία με τα οποία είχα φροντίσει να εξοπλιστώ. Παρέμεναν κρυμμένα στο βάθος του στρατιωτικού σάκου. Παρά το γεγονός πως υπήρχε αρκετός, για τα δεδομένα των συνθηκών "ελεύθερος" χρόνος η κόπωση ήταν τέτοια που απέτρεπε τις όποιες αναγνωστικές μου βλέψεις. Η επιθυμία για ύπνο ήταν ισχυρότερη. Ήταν μια δύσκολη περίοδος, η προσαρμογή σχεδόν αδύνατη, η καθημερινότητα γεμάτη από ανεξήγητα συμβάντα, η υποχρεωτική απραξία εξουθενωτική.

Αντίστοιχα άσχημα τα περνούσαν και οι δικοί μου άνθρωποι, η μονοδιάστατη επικοινωνία που περιοριζόταν σε φλέγοντα ζητήματα όπως το χάλια φαΐ, οι υπηρεσίες, η έξοδος που αργούσε, η φήμη που μετατρεπόταν σε ράδιο αρβύλα, το κρύο... Ακόμα χειρότερο από τα παραπάνω υπήρξε το γεγονός πως κατέρρευσαν εντός μου όλες οι γέφυρες μεταξύ συνειδητού και υποσυνειδήτου, δεν έβλεπα όνειρα, η φαντασία μου περιοριζόταν επικίνδυνα, οι σκέψεις μου έφταναν μέχρι την πύλη και επέστρεφαν πίσω χλομές και αδύναμες.

Ο καιρός δεν περνούσε, οι μέρες όλες μία. Ώσπου μια μέρα κάτι έσπασε μέσα μου. Δεν θυμάμαι την αιτία πια, μικρή σημασία έχει. Το σημαντικό ήταν πως λειτούργησε σαν καμπανάκι, ένας συναγερμός προσωπικός. Θα τολμούσα να το αποκαλέσω και ένστικτο επιβίωσης έχοντας συνείδηση της βαρύτητας της έκφρασης αυτής. Η μοναχική σκοπιά από την αρχή λειτουργούσε λυτρωτικά για μένα. Ώρες κατά τις οποίες είχα το χρόνο να μείνω μόνος μου. Ένα βράδυ, λίγο μετά το παραπάνω συμβάν, επικέντρωσα τη σκέψη μου στις δυνατότητες που είχα για να αλλάξω κάπως την κατάσταση. Ανάμεσα σε σκέψεις ακραίες, εμφανίστηκε και μία εφικτή και ελπιδοφόρα: να αρχίσω πάλι να διαβάζω.

Το ίδιο βράδυ, μετά την επιστροφή στο θάλαμο, έβαλα το σχέδιο σε εφαρμογή και γύρισα διστακτικά την πρώτη σελίδα. Από τότε, μόλις έβρισκα τον ελάχιστο χρόνο, διάβαζα. Συχνά μια πρόταση μονάχα. Και όμως ήταν αρκετό! Με το πέρας των ημερών και την συστηματική αγωγή ο ασθενής έγιανε! Άρχισα να βλέπω όνειρα ξανά, η φαντασία μου βρήκε αποκούμπι, ανέκτησα την ικανότητα στη συγκέντρωση. Δεν έγιναν όλα τέλεια προφανώς, αλλά η διαφορά ήταν αισθητή και ο δρόμος προς την απόλυση ομαλότερος.

Πολλά είναι εκείνα τα οποία οφείλω στα βιβλία και την ανάγνωση, αλλά η παραπάνω εμπειρία είναι ίσως η πλέον αντιπροσωπευτική. Ένα από τα ελάχιστα αναμνηστικά εκείνης της περιόδου υπήρξε η συνειδητοποίηση πως η ανάγνωση, για μένα, εκτός από απόλαυση είναι και ανάγκη.