Ο Φερνάντο Πεσσόα και η τύχη των χειμερινών σινεμά (για όλα φταίει η Αλμπερτίν)

-1. Καθώς το καλοκαίρι είναι εδώ - αν και μάλλον θα έπρεπε να περιμένουμε μέχρι τις 21 Ιουνίου για την επίσημη έναρξη - τα χειμερινά σινεμά κλείνουν τις πόρτες τους και ανανεώνουν το ραντεβού τους με τους θεατές για το φθινόπωρο, αντικαθιστώντας στη μαρκίζα την αφίσα της ταινίας με την ευχή  "Καλό καλοκαίρι".

Σκεφτόμουν πόσα άραγε θα καταφέρουν να υλοποιήσουν την υπόσχεση αυτή, οι Κασσάνδρες προβλέπουν αρκετά λουκέτα - ακούγονται τόσα ονόματα που θέλω να πιστεύω πως πρόκειται τελικά για διασπορά ψευδών ειδήσεων. Είναι αλήθεια πως, περισσότερο από άλλους επαγγελματίες, οι αιθουσάρχες, βλέποντας το τζίρο να κατρακυλά και το τέλος να πλησιάζει, πήραν κάποια μέτρα  προσπαθώντας να προσαρμοστούν στις παρούσες συνθήκες. Μέρες με ειδικό εισιτήριο, μίνι φεστιβάλ και σινεφίλ αφιερώματα, υπήρξαν κάποιες από τις τακτικές που εφάρμοσαν.

Προς το παρόν, τα ζεστά βράδια θα έχουμε καταφύγιο τα θερινά σινεμά με τις επανεκδόσεις κλασικών έργων και θα είναι ωραία.

                                           

-2. Τις προάλλες, χάζευα - όπως συχνά συνηθίζω να κάνω άλλωστε - τη βιβλιοθήκη μου, για λίγο στάθηκα στη μεριά που εδρεύουν τα έργα του Πεσσόα. Τράβηξα έξω τον πρώτο τόμο από το Βιβλίο της ανησυχίας και προσπάθησα να υπολογίσω πόσα χρόνια πέρασαν άραγε από τότε - αρκετά είναι η απάντηση και ας αρκεστούμε σε αυτό. Μια παράξενη σειρά από σκέψεις, με ελάχιστη σύνδεση μεταξύ τους με οδήγησε στο εξής :  

"Φαντάσου πάρτι που θα έκανε στη σημερινή εποχή ο Φερνάντο, πόσους διαφορετικούς λογαριασμούς θα είχε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πόσα διαφορετικά ψευδώνυμα και ετερώνυμα θα δημιουργούσε, τι διάλογο και πικρόχολη κριτική θα ασκούσε στο ίδιο του τον εαυτό, σίγουρα θα είχε παραπάνω από ένα μπλογκ..."

Ύστερα συνειδητοποίησα πως στον ψηφιακό κόσμο που μας περιβάλλει, υπάρχουν αρκετοί μιμητές του Πορτογάλου δημιουργού, μεγάλα εγώ που δεν αρκούνται σε ένα λογαριασμό ( ή σε ένα σώμα) και που διψούν να δημιουργήσουν ένταση και θόρυβο γύρω από τον εαυτό τους. Η διαφορά με το πρωτότυπο έγκειται στην κακή αντιγραφή, δίχως πνευματικό υπόβαθρο και στυλ. 

Σημεία των καιρών.

-3. Υπάρχουν λογοτεχνικοί χαρακτήρες που σου μένουν αξέχαστοι, όσα χρόνια και αν περάσουν από την ανάγνωση. Τέτοια είναι η περίπτωση της Αλμπερτίν για μένα. Η Αλμπερτίν δεν έχει κανένα στοιχείο ικανό να την κατατάξει στη κατηγορία "Αξέχαστοι Λογοτεχνικοί Χαρακτήρες" και όμως εμένα είναι η πρώτη που μου έρχεται στο μυαλό.   

Ας πιάσουμε την ιστορία από την αρχή όμως. Χρόνια πριν, έχω αφιερώσει τον αναγνωστικό μου χρόνο στο Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο του Μάρσελ Προυστ. Είναι τέτοια η επίδραση που μου ασκεί η γραφή του Γάλλου - αλλά και η έκταση και η πυκνότητα του μυθιστορήματος- που πραγματικά η ζωή μου έχει χωριστεί στα δύο, εντός και εκτός βιβλίου. Όλα ωραία και όμορφα πλασμένα από τον δημιουργό εκτός από την Αλμπερτίν, μια προλολίτα, που άλλη δουλειά δεν κάνει από το να προκαλεί σεξουαλικά θέλοντας να είναι στο επίκεντρο της προσοχής και του ενδιαφέροντος. Με εκνεύριζε υπερβολικά, και μόνο η αναφορά στο όνομά της μου δημιουργούσε σημάδια ξινίλας στο πρόσωπο. Κάποια στιγμή ως εκ θαύματος εξαφανίστηκε από την πλοκή, καμία αναφορά σε εκείνη πια. Ώσπου μετά από τετρακόσιες - ίσως και κάτι παραπάνω - σελίδες επανήλθε. Δε νομίζω πως έχω εκνευρισθεί ξανά τόσο κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης. Σκέφτηκα σοβαρά να αφήσω το βιβλίο εξαιτίας της. Τελικά έκανα την καρδιά μου πέτρα και συνέχισα (ελπίζοντας βαθιά μέσα μου πως σύντομα θα εξαφανιζόταν ξανά και για πάντα).

Οι περισσότεροι αναφέρονται στην εναρκτήρια φράση του μυθιστορήματος "Για χρόνια πλάγιαζα νωρίς", άλλοι στην επίδραση του έργου του Προυστ στη γαλλική - και όχι μόνο - λογοτεχνία και εγώ στην Αλμπερτίν. Ο καθένας με τις εμμονές και τις αδυναμίες του.

Με την ευκαιρία να ευχηθώ σύντομα (αν και έχουν περάσει αρκετά χρόνια η ελπίδα δύσκολα καταβάλλεται) να έχουμε κάποιο χειροπιαστό νέο σχετικά με την τύχη του έκτου και έβδομου τόμου που εκκρεμούν για να ολοκληρωθεί το μυθιστόρημα από τις Εκδόσεις της Εστίας. Η μετάφραση των πέντε πρώτων τόμων από τον Παύλο Ζάννα αποτελεί βαριά κληρονομιά για τον επίδοξο συνεχιστή.