Θηλαστικά - Pierre Mérot

"Κάθε τυπική οικογένεια διαθέτει υποχρεωτικά έναν αποτυχημένο· μια οικογένεια χωρίς αποτυχημένο δεν είναι πραγματική οικογένεια, αφού της λείπει το θεμελιώδες στοιχείο που θα την αμφισβητεί και θα τη νομιμοποιεί."

Στην περίπτωσή μας, το ρόλο αυτό επωμίζεται ο θείος. Ακόμα και αν δεν υπήρχε αποτυχημένος θα έπρεπε πάραυτα να εφευρεθεί, να ονοματιστεί κάποιος, η οικογένεια πρέπει πάση θυσία να νομιμοποιηθεί. Κοπάδι δίχως μαύρο πρόβατο δεν είναι κοπάδι, κάποιος πρέπει να αποτελέσει το παράδειγμα προς αποφυγή, την απόδειξη πως όποιος δεν ακούει τη μαμά και το μπαμπά αργά ή γρήγορα θα γίνει σαν - προτεταμένος δείκτης - αυτόν.

Η αγία οικογένεια, μικρογραφία της κοινωνίας, στο στόχαστρο. Πίσω από τις τεράστιες μπαντιέρες αγάπης, ατέλειες καλά κρυμμένες, θέματα απαγορευμένα. Τα προβλήματα, κάτω από το χαλάκι της εισόδου· δεν τα βλέπουμε άρα δεν υπάρχουν. Έλεγχος και κριτική, πάντα υπό τον υπέρλαμπρο τίτλο "Αγάπη", ελευθερία με δεδομένα τα όρια, τα στάνταρ των απαιτήσεων υψηλά και κυρίως ετεροκαθορισμένα, ανάγκη ικανοποίησης ξένων ονείρων και φιλοδοξιών. Ξέρεις τι στερήθηκα εγώ για σένα; Ρήση που ταξιδεύει αναλλοίωτη από γενιά σε γενιά.

Κάπως έτσι ανθίζουν οι ενοχές και τα κόμπλεξ σφίγγουν, τα σπασμένα των προηγούμενων αναγκάζονται να τα πληρώσουν οι επόμενοι και έτσι γυρίζει ο τροχός, δυστυχώς.

Τριγύρω ο κόσμος μοιάζει φτιαγμένος για ζευγάρια και οικογένειες, το κράτος διευκολύνει τη σύναψη γάμου, διαδικασίες γρήγορες που κοστίζουν ελάχιστα, ακριβώς το αντίθετο του διαζυγίου δηλαδή. Η μοναξιά είναι σκληρή, απόδειξη, ανάμεσα σε άλλα, αποτυχίας, ωθεί σε απονενοημένες απόπειρες συντροφικότητας, θύμα της και ο θείος. Το αλκοόλ αποτελεί καταφύγιο, μοναχικοί θαμώνες συνθέτουν μια κοινωνία με τους δικούς της κώδικες επικοινωνίας, τα δικά της μέτρα αξιολόγησης της επιτυχίας και της αποτυχίας.

Το χρονικό ενός αποτυχημένου, για την ακρίβεια κάποιου που πείστηκε πως είναι αποτυχημένος και διάγει βίο αντίστοιχο. Ο Μερό διαθέτει ένα στυλ ιδιαιτέρως προσωπικό, προβαίνει σε διαρκείς εναλλαγές αφηγηματικών προσώπων, από το τρίτο ενικό της περιγραφής, στο πρώτο της ταύτισης του συγγραφέα με τον ήρωά του και από εκεί στο δεύτερο πληθυντικό που τοποθετεί τον αναγνώστη μέλος ισάξιο στην εξίσωση. Χρησιμοποιεί την οικογένεια ως προπύργιο για την κριτική του, αλλά είναι η κοινωνία που αποτελεί το μεγάλο στόχο. Με λόγο αρκετά ποιητικό δημιουργεί μια ατμόσφαιρα ονειρική. Τα πρόσωπα παραμένουν, μέχρι τέλους, θολά, κρυμμένα καλά πίσω από τους καπνούς, υποχείρια της μοναξιάς και της καταπιεσμένης σεξουαλικότητας. Μελαγχολικό μα βαθιά ανθρώπινο παρά το μισανθρωπισμό του, θυμίζει σε ορισμένα σημεία τον αγαπημένο Ουελμπέκ αν αφαιρέσει κανείς την τάση του τελευταίου για αμιγώς ρεαλιστικές περιγραφές (χαρακτηριστικό των πρώτων έργων του). Ιδιαίτερο το χιούμορ του δημιουργού, μαύρο μα εύστοχο, δίνει μια γεύση γλυκόπικρη στην ανάγνωση, χαλαρώνει τα λουριά για να τα τραβήξει και πάλι, αμέσως μετά. Η εικόνα της σύγχρονης Γαλλίας όπως τη λαμβάνουν οι ευαίσθητες κεραίες του Μερό. Συγγραφέας που αγνοούσα ως τώρα αλλά που δε θα αργήσω να επιστρέψω σε κάτι δικό του.         
     


Μετάφραση Εύα Καραϊτίδη
Εκδόσεις  Βιβλιοπωλείο της Εστίας