Τετάρτη 16 Οκτωβρίου 2013

AI NID TUBI FRI (Η μπαλάντα του Τζόνι Σόσα) - Mario Delgado Aparaín











" Ai nid tubi fri
  uit iu ander de tri.
Bat aiam an only man
an only blak man
an...ou beiby"



Αυτή είναι η ιστορία του Τζόνι Σόσα, ενός νέγρου δίχως δόντια που γούσταρε να παίζει στην κιθάρα τα μπλουζ, να τραγουδάει στίχους εγγλέζικους με τη δική του ιδιαίτερη και μοναδική προφορά, το πάθος να περισσεύει και όλοι να σωπαίνουν στην πρώτη συγχορδία της κιθάρας. Τραγουδούσε σε ένα κακοφωτισμένο καμπαρέ, ανάμεσα σε πόρνες και προαγωγούς, μουσικό διάλειμμα στα νούμερα των κοριτσιών. Σε ένα τενεκεδάκι, οι θαμώνες έριχναν τον οβολό ενίσχυσης, ύστερα, αργά το ξημέρωμα, με τα ψιλά στην τσέπη γυρνούσε σπίτι, στην ξανθιά κυρά του, που τον περίμενε καρτερικά παρά τη ζήλια για τα ξένα χάδια.

Η μπότα της δικτατορίας πάτησε και στο Μοσκίτος, το μικρό, όσο ένα κουνούπι, χωριό του Τζόνι, χιλιόμετρα μακριά από το Μοντεβιδέο. Εξαφανίσεις πολιτών, παρακολουθήσεις, ανακρίσεις, πρακτικές καθημερινές, ορατές στο μάτι. Ο μαντρότοιχος του στρατοπέδου σκεπάζει τα υπόλοιπα, η φαντασία αναλαμβάνει να αποκαταστήσει το κενό, ο φόβος γεννιέται και θεριεύει. Μαστίγιο και καρότο, ο τοπικός στρατιωτικός άρχοντας επιχειρεί να δελεάσει τον Τζόνι, καινούρια κατάλευκα δόντια, μαθήματα μουσικής, ευκαιρία για διάκριση σε κρατικούς διαγωνισμούς τραγουδιού, μια νέα ζωή. Αντίτιμο η ελευθερία, πάντα η ελευθερία.

Μήτε φωνές, μήτε περιττοί συμβολισμοί, η ιστορία του Τζόνι αρκεί από μόνη της. Ο Απαραϊν ξέρει πως χρειάζονται λόγια απλά και σταράτα όταν πρόκειται να μιλήσεις για ζητήματα όπως η ανθρώπινη ελευθερία, αν ο αναγνώστης νιώσει ταύτιση με τον ήρωα, τότε έχεις πετύχει πολλά. Ίσως να το έμαθε ζώντας στην Ουρουγουάη την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας, αρνούμενος να εγκαταλείψει τη χώρα του, περιπλανώμενος στις επαρχίες με την ιδιότητα του δημοσιογράφου, μαζεύοντας υλικό για τα βιβλία του. Αντίθετα με άλλους συγγραφείς, που εγκατέλειψαν τη ζοφερή πραγματικότητα αναζητώντας καταφύγιο στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα να απολέσουν την επαφή, γεγονός που αντικατοπτρίζεται και στα γραπτά τους.

Η αγάπη του Τζόνι για τα μπλουζ αποτυπώνει με ακρίβεια την ανάγκη του ανθρώπου για εξωστρέφια και επικοινωνία με την παγκόσμια κληρονομιά, συνθέτοντας το αντίθετο άκρο του σκοταδισμού και της ανύψωσης συνόρων αδιαπέραστων όπως οι απολυταρχίες πρεσβεύουν. Η διαφορετικότητα στο γούστο, συνιστώσα βασική και απαραίτητη της ανθρώπινης ελευθερίας, δεν αποτελεί κεκτημένο δικαίωμα ακόμα και στις πλέον προοδευτικές κοινωνίες, παρά την τάση αρκετών να εθελοτυφλούν και να μη διακρίνουν τα σημάδια οπισθοδρομικότητας και εκφασισμού. Κείμενα όπως η Μπαλάντα του Τζόνι Σόσα έχουν την απευκταία ιδιότητα να διατηρούν ακέραιο τον επίκαιρο χαρακτήρα τους, όσα χρόνια και αν περάσουν.





Μετάφραση Χαράλαμπος Δήμου
Εκδόσεις Opera


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου