Σήμερα έφαγε σπίτι μας και, την ώρα του επιδορπίου, με ρώτησε αν θυμάμαι τα απογεύματα που ο πατέρας σου με το θείο σου πήγαιναν στο γήπεδο και εγώ της ετοίμαζα ένα φλιτζάνι κιχώρι. Σκέφτηκα πως ναι, πως ύστερα από πενήντα χρόνια με πληγώνουν ακόμα εκείνα τα απογεύματα. Δεν έχω μπορέσει να απαλλαγώ από τη θλίψη τους.
Ο χρόνος, στολίστηκε από τους ανθρώπους με τον τίτλο του θεραπευτή, εξορκισμός του κακού, μάταιο καλόπιασμα του κτήνους. Εκείνος, αμείλικτος προελαύνει, παρασέρνει στο διάβα του τα αστεία αναχώματα, ούτε να χαμογελάσει δεν καταδέχεται στη θέα τους. Δίνες δημιουργεί, με τις λάμψεις της χαράς και τα κοπίδια της θλίψης, αναμνήσεις. Και αν τα χρώματα ατονούν και σβήνουν, οι λεπίδες, ακόμα και δίχως ακόνισμα, σκουριασμένες, πληγώνουν.
Ύστερα από πενήντα χρόνια, ακόμα πονά, ακόμα θυμάται. Κινάει να διηγηθεί την ιστορία της, και ας μην ελπίζει να απαλλαγεί από τη θλίψη και το βάρος, της αρκεί να επιλέξει η ίδια τις λέξεις. Μια ιδιότυπη απολογία, για το παρελθόν που καθόρισε το σήμερα, για το γιο της, που κοιτάζοντας προς τα πίσω, απορεί και εικάζει, στα μάτια του θέλει να είναι αθώα για εκείνα που δεν της αναλογούν.
Αδύνατο να διηγηθεί κάποιος την προσωπική του ιστορία έξω από το μεγάλο πλαίσιο, όσο και αν θα λαχταρούσε έναν ήσυχο και διάφανο παραπόταμο, η επιλογή δεν είναι διαθέσιμη. Όμως, η τρικυμία του χτες, σήμερα αποτελεί δικαιολογία, η προσωπική ευθύνη σβήνει και χάνεται, λήμμα ελάχιστο στο βιβλίο της Ιστορίας. Τουλάχιστον αυτό.
Η τήρηση της χρονικής σειράς αποτελεί ίδιον του μελετητή, όχι του ερασιτέχνη αφηγητή. Η προσωπική εμπλοκή στην ιστορία, οδηγεί σε πλήθος παρεκβάσεων, παρενθέσεων και παρεκτροπών, προσδίδει μαγεία και αταξία στο χάος των περασμένων, αποδιώχνει την επίπλαστη τάξη της επιμελημένης μαρτυρίας, μυρίζει ζωή και όχι φορμόλη.
Ένα τελευταίο μένει να φανεί, η έλλειψη συναισθηματικού βιασμού, παγίδα συνηθισμένη και καλοστημένη, θύματά της αρχάριοι και έμπειροι της διήγησης, μαγεμένοι από τα θέλγητρα και τις ευκολίες που αυτή απλόχερα προσφέρει, υποκύπτουν. Έτσι παύουν να αφηγούνται τη δική τους ιστορία, δίχως ενοχές την εγκαταλείπουν, την παραμερίζουν για να περάσει μια άλλη, η πλέον θλιμμένη, η πλέον στενόχωρη, εκείνη που θα αναγκάσει τους μάρτυρες να κλάψουν με λυγμούς δίχως να έχουν άλλη επιλογή. Βιασμός. Στην περίπτωσή μας όμως δεν ύπαρχει ίχνος συναισθηματικού εξαναγκασμού, υπάρχει μια δυνατή ιστορία, με σιωπές και ψίθυρους, κραυγές και παύσεις, μια προσωπική ιστορία που αξίζει να αποκαλείται Λογοτεχνία.
Μετάφραση Κωνσταντίνος Παλαιολόγος
Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου