Επιστροφή

Ίσως να είναι ένα κατάλοιπο των σχολικών μου χρόνων αυτή η τάση να θεωρώ τον Σεπτέμβρη αρχή του νέου χρόνου, περισσότερο από τον Γενάρη, παρά την έντονη συναισθηματική φόρτιση των γιορτών που προηγείται με μια συνέπεια ενοχλητική. Ίσως να οφείλεται στην αυγουστιάτικη ραστώνη, στον απολογισμό των πεπραγμένων και την ανάγκη για νέα σχέδια που γεννιέται. Η περσινή χρονιά, αναγνωστικά μιλώντας, σηματοδοτήθηκε από την υλοποίηση μιας σκέψης που για καιρό φώλιαζε στο μυαλό μου και μετουσιώθηκε σε ανάγκη για επιστροφή σε βιβλία  που σημάδεψαν τα χρόνια που πέρασαν. Ο Ξένος του Καμύ δεν εντάσσεται σε αυτή την κατηγορία, σε εκείνον επιστρέφω συνεχώς. 

Πέρυσι, λοιπόν, διάβασα ξανά το Τούνελ του Ερνέστο Σάμπατο, Τα μαύρα σκυλιά του Ίαν ΜακΓιούαν και το Homo Faber του Μαξ Φρις. Διάβασα επίσης για δεύτερη φορά το Υπόγειο του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι στην έκδοση της Ινδίκτου και στη μετάφραση της Ελένης Μπακοπούλου, και το Μάτι του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, βιβλίο το οποίο επέστρεψε σε μένα ύστερα από απουσία επτά χρόνων, και για τα οποία, για τον έναν ή τον άλλον λόγο δεν βρήκα τις λέξεις εκείνες τις κατάλληλες να στήσω μια ανάρτηση. Η εμπειρία της επιστροφής ήταν μοναδική, καθώς όχι μόνο δεν περιελάμβανε αποκαθήλωση αλλά αντίθετα ενίσχυσε εν τέλει τη θέση των βιβλίων αυτών στο προσωπικό αναγνωστικό πάνθεον, εμπλουτίζοντας εκείνη την ανάμνηση της πρώτης ανάγνωσης και πυροδοτώντας νέα συναισθήματα.

Φέτος τον Αύγουστο κατέστρωσα νέα σχέδια επιστροφής, προσθέτοντας στα προσεχώς σελίδες γνώριμες δίπλα στις άγνωστες και απάτητες. Ο αναγνωστικός χάρτης για φέτος περιλαμβάνει την Ταυτότητα του Μίλαν Κούντερα, τις Απόψεις ενός κλόουν του Χάινριχ Μπελ, τον Λύκο της Στέπας του Έρμαν Έσσε και την Πανούκλα του Καμύ. Δεν μου είναι απόλυτα ξεκάθαρη η αιτιολόγηση των επιλογών αυτών, αν και μπορώ να κάνω διάφορες υποθέσεις· ίσως η ένοχη χαρά της ηρωίδας στην Ταυτότητα, όταν μαθαίνει πως το βρέφος που κυοφορεί είναι νεκρό, ίσως η ανάμνηση του Κλόουν ως το πλέον θλιμμένο βιβλίο που έχω διαβάσει ποτέ και το πρώτο μέρος του Λύκου, με την έρημη σοφίτα, ένας τέταρτος, αν και μικρότερος -μέχρι αποδείξεως του εναντίου- πόλος του λογοτεχνικού υπαρξισμού που συνθέτουν για μένα ο Ξένος, το Τούνελ και ο Homo Faber. Όσο για την Πανούκλα έχω τη βάσιμη υποψία πως ίσως τελικά παραμεριστεί, για να διαβεί ακόμα μια φορά ο Μερσώ.

Καλή χρονιά να έχουμε.