Ο ιδανικός αναγνώστης

Κάθε γραφιάς τίποτα άλλο δεν λαχταρά, ή δεν θα έπρεπε να λαχταρά, παρά τον ιδανικό αναγνώστη. Τα υπόλοιπα έπονται. Κάποια προηγούνται βέβαια: η ανάγκη για έκφραση και απόθεση στο χαρτί εκείνου του βάρους, ευχάριστου ή δυσάρεστου. Αυτή η ανάγκη προηγείται. Ό,τι παράγεται συχνά μένει στο συρτάρι. Τα υπόλοιπα έπονται: η αναγνώριση, η δόξα, το χρήμα, η ματαιοδοξία, η επικοινωνία. Είναι μερικά μόνο από εκείνα. Ανάμεσα στο συρτάρι και τα υπόλοιπα υπάρχει η ανάγκη για τον ιδανικό αναγνώστη. Εκείνον που θα καταλάβει, ή θα θελήσει να καταλάβει, πληρώνοντας το τίμημα, εκείνον που δεν θα αποθεώνει διαρκώς και αδιακρίτως όμως, εκείνον που δεν θα διστάσει να σου γυρίσει πίσω το κείμενο και να σου πει, αυστηρά και κάθετα: δες το ξανά. Θα υπογραμμίσει και θα προτείνει, θα παλέψει απέναντι στην άρνηση και την οκνηρία σου. Όταν εκείνος πει: ωραίο είναι, τότε το συναίσθημα είναι όμορφο. Η ειλικρίνεια μόνο δεν φτάνει. Μην απατάστε. Απαιτείται αμοιβαία εκτίμηση· βασικό συστατικό.

Δεν είναι απαραίτητα κακές ούτε η ευγένεια ούτε η φιλοφρόνηση. Καλές είναι. Δεν είναι όμως απαραίτητα χρήσιμες, όχι πάντα, όχι σε βάθος. Μπορεί να έπρεπε να το ξεκαθαρίσω από την αρχή, αλλά το θεώρησα δεδομένο, ίσως όμως να μην είναι, ας το ξεκαθαρίσουμε λοιπόν: Κάθε γραφιάς που επιθυμεί την εξέλιξη τίποτα άλλο δεν λαχταρά, ή δεν θα έπρεπε να λαχταρά, παρά τον ιδανικό αναγνώστη. Εξέλιξη. Ας μιλήσω λίγο προσωπικά, λίγο περισσότερο προσωπικά, για να είμαι ακριβής: κοιτάζω το πρώτο κείμενο του ιστολογίου αυτού, κοιτάζω και το τελευταίο, στο ενδιάμεσο ρίχνω τυχαίες ματιές και σε κάποια ακόμα· διακρίνω την εξέλιξη, με τα δικά μου κριτήρια πάντα. Μέρος της οφείλεται στην επιμονή στη γραφή, ίσως το μεγαλύτερο. Δεν είναι όμως αμελητέο εκείνο το μέρος που οφείλεται στους ιδανικούς αναγνώστες. Ναι, είναι παραπάνω από ένας όλα αυτά τα χρόνια. Οι συζητήσεις και οι προβληματισμοί, η ανάδειξη εκείνων των λεπτομερειών που γράφοντας δεν προσέχεις. Και τεχνικά: μορφή, συντακτικό και στίξη. Αλλά κυρίως, και χωρίς να υποτιμώ την τεχνική: η εμπνευσμένη καθοδήγηση.

Ακούω συχνά: τα κείμενά μου τα επιμελούμαι εγώ. Κι εγώ κουνάω το κεφάλι. Χωρίς επιμέλεια δεν κάνω το δεύτερο βήμα. Προφανές, θα πουν κάποιοι, ίσως, όχι όμως όλοι. Ο ιδανικός αναγνώστης επιμελείται, προτείνει, αναδεικνύει· με αναγκάζει τελικά να επιστρέψω στο κείμενο όταν έχει πια υποχωρήσει η θέρμη της δημιουργίας, όταν δεν μοιάζουν πια όλα τέλεια. Κάνει όμως και το αντίστροφο: επιβραβεύει και διακρίνει τις αρετές όταν η αυτοπεποίθηση του γράφοντος τρεκλίζει.

Όμορφες οι αυλές μα δεν μυρίζουν πάντα όμορφα, οι χειροκροτητές γίνονται βαρετοί στο τέλος, η σιγουριά οδηγεί στη ματαιότητα. Έτσι το βλέπω εγώ. Δεν είναι λένε πολιτικά ορθό να μιλάει κανείς για τον εαυτό του. Χμ. Κοιτάξτε, σας παρακαλώ, λίγο γύρω σας, τι βλέπετε; Αν βλέπετε διαφορά αισθητικής και ηθικής ανάμεσα σε εσάς και το περιβάλλον σας, τότε ίσως να το σκεφτούμε ξανά: μήπως δεν είναι τόσο κακό τελικά να μιλάει κανείς για τον εαυτό του, να τον ξεχωρίζει από εκείνα που δεν τον βρίσκουν σύμφωνο; Τίποτα πιο αποκρουστικό από την ομοιογενή μάζα. Έτσι λέω εγώ. Δεν με νοιάζει τι κάνει ο καθένας, με νοιάζει τι κάνω εγώ. Και επειδή με νοιάζει το υπερασπίζομαι και το αναδεικνύω, όπως μπορώ. Χωρίς επιμέλεια δεν κάνω το δεύτερο βήμα. Χωρίς τον ιδανικό αναγνώστη δεν νιώθω την ίδια ικανοποίηση, για την ακρίβεια δεν νιώθω καμία ικανοποίηση ακούγοντας κούφια μπράβο.