Πέμπτη 26 Οκτωβρίου 2017

Η μπαλάντα της αμμουδιάς των σκύλων - José Cardoso Pires





Ακόμα και αν κάποιος δεν γνώριζε τον γεννημένο το 1925 Ζοζέ Καρντόζο Πιρές, έναν από τους σημαντικότερους και επιδραστικότερους Πορτογάλους συγγραφείς του εικοστού αιώνα, ο πρόλογος του σπουδαίου Αντόνιο Ταμπούκι, αυτού του λάτρη της πορτογαλικής κουλτούρας, θα αποτελούσε το απαραίτητο εχέγγυο, την καθοριστική αφορμή για την επαφή με το έργο του.
Ο Ηλίας ήταν, στη κυριολεξία, ο ταπεινός χρονικογράφος των συμβάντων που διαδραματίστηκαν σ' αυτό το μέρος της γης, για τα οποία και παρέδωσε εμπεριστατωμένη αναφορά προς χρήση της Δικαιοσύνης και παρηγοριά των πιστών. Σύμφωνα με τη γνώμη των δημοσιογράφων, των πιο προσκολλημένων στην Ασφάλεια, αυτός ο σκαλιστής και γραφειοκράτης του εγκλήματος παραμένει ανεξήγητο πρόσωπο στα μάτια της Ασφάλειας. Οι επιθεωρητές βασίζονται στη μεγάλη εμπειρία του στη διαλεύκανση εγκλημάτων· έχει πολύ προσωπικές μεθόδους, έτσι λένε, η φιλοδοξία του όμως σταματάει εκεί, κανείς δεν καταλαβαίνει γιατί. Γι' αυτόν το λόγο οι προϊστάμενοί του δέχονται πάντα με επιείκεια την ανεξαρτησία του.
Ένας σκύλος τράβηξε την προσοχή ενός ψαρά και τον οδήγησε έτσι στην ανακάλυψη του πτώματος, παρατημένου μάλλον και όχι θαμμένου, ή θαμμένου βιαστικά και πρόχειρα, τέλος πάντων. Η αστυνομία θα κάνει τις πρώτες έρευνες, γρήγορα όμως θα ανακατευτεί η ασφάλεια, καθώς όπως όλα δείχνουν ο δολοφονημένος είναι δραπέτης των στρατιωτικών φυλακών, βρισκόμαστε άλλωστε στην περίοδο Σαλαζάρ, και κάθε τι εξετάζεται ως απειλή για το καθεστώς, ως απειλή για την παρεκτροπή από την ομαλότητα, όπως την ονομάζει το καθεστώς.

Είναι δηλαδή Η μπαλάντα της αμμουδιάς των σκύλων ένα αστυνομικό μυθιστόρημα; Ναι, είναι. Ο Πιρές χρησιμοποιεί το κατ' εξοχήν λογοτεχνικό είδος ανακάλυψης της αλήθειας, ασχέτως αν πιστεύει πως δεν υπάρχει μία και μοναδική αλήθεια, ποιος άλλωστε θα πίστευε σε μία και μοναδική αλήθεια; Και αν το αστυνομικό μυθιστόρημα αποτελεί τη βάση αυτού του οικοδομήματος, οι τεχνικές εξέλιξης και διαμόρφωσής του περιλαμβάνουν αφηγηματικές οδούς που συγγενεύουν με το μυθιστόρημα-ντοκουμέντο, καταθέσεις, αναφορές και αποσπάσματα εφημερίδων, με μια διάθεση φιλοσοφική και σαφή πολιτική στόχευση, που παραμένει ωστόσο υπόγεια.

Η μπαλάντα της αμμουδιάς των σκύλων μού ξύπνησε μια αναγνωστική λαχτάρα παρόμοια με εκείνη, που, πριν από κάποιους μήνες, μου γέννησε η ανυποψίαστη επαφή με το έργο του Αργεντίνου Ρικάρντο Πίλια, αυτό το υβρίδιο αστυνομικής λογοτεχνίας, αυτή η τρέλα στην αφήγηση, η αχαλίνωτη φαντασία και η μαστοριά στις ραφές, το πώς όλο αυτό το φαινομενικό συνονθύλευμα εικόνων και σκέψεων, παράλληλων και εγκιβωτισμένων ιστοριών, το ρεαλιστικό και το φανταστικό, έρχονται και δένουν έτσι αρμονικά σε ένα ενιαίο και αδιαίρετο σύνολο, από το οποίο τίποτα από τα παραπάνω δεν θα μπορούσε να λείπει.

Σπουδαίο, πράγματι σπουδαίο.

Μετάφραση Μαρία Φερέιρα Χιδίρογλου
Εκδόσεις Στοχαστής

      
  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου