Το βαμμένο πέπλο - Somerset Maugham

Είχε προηγηθεί το εκκωφαντικό λογοτεχνικό ντεμπούτο του Ράχμαν Υπό το φως των όσων γνωρίζουμε, με πλήθος αναφορών στον Σόμερσετ Μομ. Το νήμα ήταν εκεί και προσκαλούσε, εγώ έπρεπε απλώς να το ακολουθήσω.

Η Κίτι Φέιν είναι η νεαρή, ωραία αλλά επιπόλαιη  σύζυγος του Γουόλτερ, μικροβιολόγου διορισμένου στο Χονγκ Κονγκ. Ανικανοποίητη από τον γάμο της, μπαίνει σε μια εξωσυζυγική περιπέτεια με τον Τσαρλς Τάουνσεντ, έναν άντρα που βρίσκει γοητευτικό, ελκυστικό και συναρπαστικό. Όταν όμως ο Γουόλτερ ανακαλύπτει την απιστία της, την εκδικείται με έναν περίεργο και φρικτό τρόπο: την υποχρεώνει να τον συνοδεύσει σε μια απομακρυσμένη περιοχή στο εσωτερικό της Κίνας, η οποία μαστίζεται από επιδημία χολέρας.

Το βαμμένο πέπλο επανακυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε νέα μετάφραση Τρισεύγενης Παπαϊωάννου. Πριν από κάποια χρόνια, εκκινώντας από το Πάρκο των ελαφιών του Νόρμαν Μαίηλερ -τι σπουδαίο βιβλίο, τι σπουδαίος συγγραφέας- και μια αναφορά στον Μομ, είχα διαβάσει τη συλλογή διηγημάτων με τίτλο Βροχή (μτφρ. Δημήτρη Κωνσταντινίδη, εκδόσεις Ηριδανός). Σκέφτομαι πως δεν μπορεί να είναι απλή σύμπτωση το γεγονός πως για δεύτερη φορά οδηγούμαι αναγνωστικά στον Άγγλο συγγραφέα μέσα από την αναφορά του ονόματός του σε μυθιστόρημα τρίτου. Είναι, άλλωστε, και αυτός, ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους τα βιβλία που επιθυμεί κάποιος να διαβάσει αυξάνονται διαβάζοντας, και μάλιστα με γεωμετρική πρόοδο.

Ο Σόμερσετ Μομ γνώρισε την επιτυχία εν ζωή, τα έργα του διαβάστηκαν, μεταφέρθηκαν στο θέατρο και τον κινηματογράφο, αποτέλεσε πρότυπο και αναφορά για συγγραφείς που ακολούθησαν, και το έργο του εξακολουθεί, ακόμα και σήμερα, να εκδίδεται, να μεταφράζεται, να διασκευάζεται και να διαβάζεται, γεγονός που αποτελεί μία απόδειξη για τη σπουδαιότητά του. Και υπάρχει κάτι μαγικό σε αυτό. Γιατί έχει τη δύναμη να προκαλεί το αναγνωστικό ενδιαφέρον σε ένα μεγάλο μέρος του ετερόκλητου αναγνωστικού κοινού. Ας πάρουμε ως παράδειγμα Το βαμμένο πέπλο: ένα μυθιστόρημα λαϊκό, ευκολοδιάβαστο, μία κοινότοπη ιστορία ερωτικής απιστίας, ένα ρομάντσο.  Σκέψεις που επισκέπτονται τον αναγνώστη όταν βρίσκεται εκτός του μυθιστορήματος, ερωτήματα στα οποία ίσως αναζητήσει απαντήσεις μετά το πέρας της ανάγνωσης, όταν η λογική ανακτήσει μέρος της επιρροής της, παραμερίζοντας το συναίσθημα, επιχειρώντας να τα δικαιολογήσει ή να τα αμφισβητήσει, για ν' αναγκαστεί να σηκώσει τελικά τα χέρια ψηλά, να αποδεχτεί τη μεταφυσική επενέργεια της λογοτεχνίας, της καλής λογοτεχνίας, στη ψυχή και το πνεύμα, αφού πρώτα, για να δικαιολογήσει τον ίδιο του τον εαυτό, ψελλίσει κοινοτοπίες για το ταλέντο και την ικανότητα του συγγραφέα ή για τη θεματική επανάληψη της λογοτεχνίας, ήδη από τις αρχές της, και για να κατανοήσει τελικά πως εκείνο που επιχειρεί να προασπιστεί δεν είναι τίποτα άλλο από τον χαρακτηρισμό του δυνατού και απαιτητικού αναγνώστη, τη διαφορετικότητά του από το υπόλοιπο αναγνωστικό κοινό, εκείνο που με κάθε πρώτη ευκαιρία αποκαλεί μάζα, και να έρθει στην άβολη, η αλήθεια, θέση να παραδεχτεί πως η καλή λογοτεχνία δεν είναι μαθηματικό θεώρημα που πρέπει να αποδειχτεί αλλά κατάσταση που συχνά απλώς βιώνεται.

Και καθόλου δεν θα με εξέπληττε αν μάθαινα ότι ο Γουόνγκ Καρ Γουάι κινηματογραφώντας το In the mood for love είχε στον νου του Το βαμμένο πέπλο.


Μετάφραση Τρισεύγενη Παπαϊωάννου
Εκδόσεις Μεταίχμιο