Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου 2021

Αυτοί που έχουν χαθεί - Samuel Beckett

Διαμονή όπου σώματα που έχουν χαθεί περιφέρονται αναζητώντας το καθένα το δικό του που έχει χαθεί. Αρκετά μεγάλη ώστε η αναζήτηση να είναι μάταιη. Αρκετά περιορισμένη ώστε η διαφυγή να είναι μάταιη. Στο εσωτερικό ενός πεπλατυσμένου κυλίνδρου πενήντα μέτρα περιφέρεια και δεκαοχτώ ύψος για χάρη της αρμονίας. Ένα πεπερασμένο πλήθος σωμάτων βρέθηκε άγνωστο πώς στο εσωτερικό αυτού του πεπλατυσμένου κυλίνδρου είναι αυτοί που έχουν χαθεί. Σ' ένα περιβάλλον χωρικά οριοθετημένο και με λεπτομέρεια δοσμένο μα άχρονο πέρα από τη δεδομένη και σταθερή ιδιότητα του χρόνου τη φθορά. Οι σκάλες που οδηγούν στις κόγχες έλκουν μέρος του πληθυσμού κάποιοι επιθυμούν απλώς να εγκαταλείψουν το έδαφος. Ιδωμένα από μια συγκεκριμένη γωνία αυτά τα σώματα είναι τεσσάρων ειδών. Πρώτον αυτά διαρκώς σε κίνηση. Δεύτερον αυτά που κάνουν παύση κάποιες φορές. Τρίτον αυτά που δεν εγκαταλείπουν ποτέ τη θέση τους εκτός και αν απομακρυνθούν και όταν απομακρυνθούν ρίχνονται στην πρώτη ελεύθερη προσφερόμενη για να ακινητοποιηθούν και πάλι. Τέταρτον αυτά που δεν αναζητούν ή μη αναζητητές καθισμένα το μεγαλύτερο διάστημα ακουμπώντας στον τοίχο με αυτήν τη στάση που θα έστυβε από τον Δάντη ένα από τα σπάνια χλωμά χαμόγελά του. Προ αμνημονεύτου χρόνου η φήμη ότι ή ακόμα καλύτερα η διαδεδομένη ιδέα ότι υπάρχει μια έξοδος. Οι μη αναζητητές αντιμετωπίζονται ως σοφοί.

Στο εξώφυλλο διευκρινίζεται πως πρόκειται για μυθιστόρημα η αποστασιοποιημένη αφηγηματική φωνή προσιδιάζει ωστόσο σε μια ενιαία σκηνοθετική οδηγία. Ένα κείμενο περίκλειστο σε αντιστοιχία με τον κύλινδρο. Ιδωμένοι από μια συγκεκριμένη γωνία αυτοί οι αναγνώστες είναι τεσσάρων ειδών. Πρώτον αυτοί διαρκώς σε κίνηση. Δεύτερον αυτοί που κάνουν παύση κάποιες φορές. Τρίτον αυτοί που δεν εγκαταλείπουν ποτέ τη θέση τους εκτός και αν απομακρυνθούν και όταν απομακρυνθούν ρίχνονται στην πρώτη ελεύθερη προσφερόμενη για να ακινητοποιηθούν και πάλι. Τέταρτον αυτοί που δεν αναζητούν ή μη αναζητητές καθισμένοι το μεγαλύτερο διάστημα ακουμπώντας στον τοίχο με αυτήν τη στάση που θα έστυβε από τον Δάντη ένα από τα σπάνια χλωμά χαμόγελά του. Προ αμνημονεύτου χρόνου η φήμη ότι ή ακόμα καλύτερα η διαδεδομένη ιδέα ότι υπάρχει μια ερμηνεία. Οι μη αναζητητές χλευάζονται. Σώματα εντός κυλίνδρου και αναγνώστες εντός κειμένου δοκιμάζουν μια εμπειρία βιωματική πέφτουν ο ένας πάνω στον άλλον αναγνωρίζονται αγγίζονται αντιδρούν ενστικτωδώς περιφερόμενοι στα ερείπια της αιτιοκρατίας αντλούν μια απόλαυση ιδιότυπη που θρέφεται από την απογοήτευση και αναζωπυρώνεται από την ελπίδα τη ματαιότητα αδυνατούν να τη διακρίνουν αν προς στιγμή συμβεί λησμονιέται.

Ο αναγνώστης του κειμένου ανεξάρτητα από το είδος στο οποίο ανήκει εντοπίζει συχνά πυκνά αντιστοιχίες μεταξύ του κυλίνδρου και της ύπαρξης. Το κείμενο όπως και ο κύλινδρος δεν περιορίζεται στον τελολογικό του χαρακτήρα η παραμονή εκεί κινά από την άγνωστη αρχή περιγράφει την πορεία για να φτάσει ως το προδιαγεγραμμένο τέλος τον θάνατο τη μοναδική βεβαιότητα σε κάθε φιλοσοφικό σύστημα. Οι αντιστοιχίες αυτές όσο και να προσομοιάζουν σε απαντήσεις σε εγχειρίδιο χρήσης δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν εντός της δεδομένης συνθήκης όχι χωρίς οδυνηρά πισωγυρίσματα ελπίδας μια ακόμα απόπειρα σχεδιάζεται και υλοποιείται αργά ή γρήγορα μια ακόμα αποτυχία ακολουθεί η φθορά δεν παύει δεν εξαντλείται στα σώματα οδηγεί στο αναπόφευκτο τέλος. Η παραίτηση από την κατανόηση ενέχει την αντίφαση της κατανόησης της αρχής αυτής όλα αρχίζουν από την αρχή ξανά και μόνος στόχος εφικτός μοιάζει να είναι η βελτίωση της αποτυχίας. Δεν με νοιάζει θέλει να ουρλιάξει αντλώντας αέρα από το βάθος των πνευμόνων του δεν με νοιάζει δεν έχει νόημα δεν υπάρχει εξήγηση τίποτα δεν υπάρχει την τελευταία στιγμή κάτι ελάχιστο μια μυρωδιά μεθά τον μη σοφό δοκιμάζει τον σοφότερο όλων από την αρχή ξανά.

Ο αναγνώστης του κειμένου αντίθετα με τα σώματα του κυλίνδρου θα βγει αργά ή γρήγορα από εκεί. Κάποιος μπορεί να επιστρέψει την ίδια στιγμή πολύ αργότερα μία ή περισσότερες φορές. Κάποιος άλλος όχι. Κανείς δεν θα είναι ίδιος μετά η φθορά θα έχει επιδράσει. Μια φωνή αρκετά στιβαρή αν και ίσως λίγο τσιριχτή ακούγεται να επαναλαμβάνει απαισιοδοξία απαισιοδοξία στο ελάχιστο φως αχνοφαίνεται ένας σταυρός. Ακούγεται εξαιτίας της σιγής που επικρατεί και όχι όπως θα υπέθετε αφελώς κανείς λόγω της δύναμής της στο μετά την ανάγνωση του έργου χώρο συμβαίνει συχνά κάτι τέτοιο λες και υπάρχει πραγματικά ένα τέτοιο αντιθετικό δίπολο λες και εδώ επιχειρείται μια ερμηνευτική προσέγγιση του κόσμου και όχι ακριβώς το αντίθετο η δήλωση της αδυναμίας ερμηνείας αυτού που μόνο το τέλος μπορεί να ολοκληρώσει. Αλλά και ο αναγνώστης που σιγεί θα ελπίσει στη λήθη ή για την ακρίβεια σε κάτι ελάχιστο σε μια μυρωδιά και θα σηκωθεί πριν πέσει ξανά.    

Μετάφραση Θωμάς Συμεωνίδης 
Εκδόσεις Βιβλιοπωλείο της Εστίας 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου