Περί μεγέθους ο λόγος

Η θεώρηση ορισμένων πραγμάτων ως αυτονόητων είναι υπεύθυνη για πολλά δεινά σε διάφορα επίπεδα της ανθρώπινης ύπαρξης. Είναι πολλά εκείνα που αποφεύγουμε να συζητάμε και που εμφανίζονται, ξαφνικά θαρρείς, γιγάντια θεριά. Εδώ και καιρό στροβιλίζει στο μυαλό μου η δημιουργία μιας ανάρτησης σχετικής με τη μεγεθολαγνεία που συναντάται στον εκδοτικό χώρο αλλά όλο την ανέβαλα σκεφτόμενος πως ίσως πρόκειται για κάτι το αυτονόητο. Ας αφιερώσουμε λίγο χρόνο όμως στα δεδομένα και αυτονόητα...

Προφανώς και οι εκδότες δεν είναι (πάντα) ανόητοι για να σπαταλούν τόνους επιπλέον χάρτου σε πλήθος εκδόσεων. Είναι μια ύπουλη πεποίθηση του αγοραστικού κοινού σχετικά με τη σχέση τιμής απόδοσης, μια έννοια οικονομολογική που δύναται να εφαρμοστεί σε μεγάλο μέρος της καταναλωτικής συμπεριφοράς μας, αλλά που μάλλον δεν αποτελεί εργαλείο χρήσιμο την ώρα της επιλογής κάποιου λογοτεχνικού τίτλου. Πιο χαρακτηριστικό νομίζω παράδειγμα είναι όταν το βιβλίο προορίζεται για δώρο. Είναι τότε, που το μέγεθος (αλλά και η τιμή) παίζει, δυστυχώς συχνά, σημαντικό ρόλο κατά την επιλογή. Μία ματιά στη λίστα με τα ευπώλητα θα επιβεβαίωνε επίσης την παραπάνω άποψη.

Αποτέλεσμα αυτού είναι το τράβηγμα του κειμένου με σκοπό την προσθήκη επιπλέον σελίδων. Γίνεται χρήση διαφόρων τεχνικών όπως η μεγάλη γραμματοσειρά, τα κενά δεξιά και αριστερά του κειμένου, η επιλογή της έναρξης των κεφαλαίων πάντα στη δεξιά σελίδα, τίτλοι, υπότιτλοι, εισαγωγικά κείμενα, επίμετρα και τα λοιπά και τα λοιπά. Πέραν των οικολογικών και αισθητικών ενστάσεων που προκαλεί η τακτική αυτή, δε θα έπρεπε κάποιος να παραβλέψει και την αύξηση του κόστους και τη μετακύλιση αυτού στην τιμή που καλείται να πληρώσει ο αναγνώστης-πελάτης. Και τώρα με την κρίση πως να γυρίσει πίσω το ποτάμι;

Μία προσέγγιση κατανοητή θα μπορούσε να είναι η επιλογή ενός βιβλίου με κριτήριο το μέγεθος και την πυκνότητα του κειμένου. Όσο και αν μια τέτοια πρακτική στερείται ρομαντισμού, εντούτοις διέπεται από έναν ειλικρινή ορθολογισμό. Είναι πολλά τα παραδείγματα γνωστών και φίλων οι οποίοι αναζητούν βιβλία που θα τους απασχολήσουν αναγνωστικά για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάτι το οποίο σε όρους οικονομικούς ονομάζεται απόσβεση.  Σε μια περίοδο που το κάθε ευρώ είναι σημαντικό θα ήταν παράλογο να μην το σεβαστεί κάποιος. Βέβαια, μπορεί η παραπάνω προσέγγιση να είναι κατανοητή μα αυτό δε σημαίνει πως δεν κρύβει πολλές παγίδες, ιδιαίτερα την περίοδο αυτή που όλο και περισσότεροι αναζητούν καταφύγιο στις σελίδες ενός βιβλίου.  Μια ολιγοσέλιδη ποιητική συλλογή συχνά απαιτεί περισσότερο χρόνο από ένα ροζ μυθιστόρημα άπειρων σελίδων (αυτονόητο θα σκεφτεί κάποιος αλλά δεν πειράζει να ειπωθεί).

Οι εκδοτικές τερατογενέσεις είναι ευθύνη όλων μας και όχι αποκλειστικώς των εκδοτικών οίκων.

Διαβάζοντας ξανά την ως τώρα ανάρτηση συλλογίζομαι πως προσέγγισα το ζήτημα του μεγέθους μονοδιάστατα. Θα ήταν παράλειψη, σε μια ανάρτηση γεμάτη αυτονόητα, να μην αναφερθώ και στο φόβο (ή άγχος) που συχνά κατακλύζει κάποιον στη θέα ενός πολυσέλιδου βιβλίου. Το αφήνω όμως για κάποια επόμενη ανάρτηση στο μέλλον.

Και κάτι τελευταίο, πόση αηδία προκαλούν οι τηλεπωλητές βιβλίων όταν αναφωνούν γεμάτη έκσταση προσποιητή " και με το κιλό να πούλαγα πιο ακριβά θα ήταν...";
   
  

(Επειδή η συζήτηση περί του κόστους των βιβλίων εξακολουθεί να είναι επίκαιρη και σε λάθος βάση σας παραπέμπω σε μια παλιότερη ανάρτησή μου με τίτλο Περί διαβάσματος ή ο χρόνος που έγινε χρήμα)