Ο Ύφαλος - Juan Villoro

Αυτή η ικανότητα των Λατινοαμερικάνων, κυρίως, συγγραφέων, να συνδυάζουν την παράνοια και τη δυστοπία με τον ρεαλισμό και το μαύρο χιούμορ, αλλά και τον έρωτα, πάντα τον έρωτα, είναι αξιομνημόνευτη, με τα φανταστικά εκείνα μέρη, που όμως διαθέτουν την αντιστοιχία τους στον χάρτη, να αποτελούν συνήθως το σκηνικό της δράσης. Και ο αναγνώστης, πέρα από τη δεδομένη γοητεία που νιώθει, δεν ξέρει αν πρέπει να γελάσει, να κλάψει ή να οργιστεί με όσα διαδραματίζονται. Έτσι συμβαίνει και με τον Ύφαλο, το πρώτο μυθιστόρημα του γνωστού και καταξιωμένου Μεξικανού συγγραφέα που μεταφράζεται στα ελληνικά.

Πέρασα το πρώτο μέρος της ζωής μου προσπαθώντας να ξυπνήσω και το δεύτερο προσπαθώντας να κοιμηθώ. Αναρωτιέμαι αν θα υπάρξει και τρίτο.

Σε ένα μικρό νησί της Καραϊβικής, ο Μάριο Μίλερ, πρώην μέλος ενός ροκ συγκροτήματος, θα οραματιστεί ένα νέο μοντέλο τουρισμού. Η παρακμή του τόπου και η οικολογική καταστροφή θα αποτελέσουν το κατάλληλο σκηνικό για διακοπές υψηλού ρίσκου, τουρίστες του οικονομικά ανεπτυγμένου κόσμου, με οικονομική δυνατότητα και έντονη την πλήξη στην καθημερινή τους ζωή, έρχονται κατά κύματα για να δοκιμάσουν μια ζωή στα όρια, να βιώσουν την αδρεναλίνη μιας απαγωγής από ένοπλους αντάρτες, να έρθουν αντιμέτωποι με δηλητηριώδη φίδια και αράχνες, να ζήσουν εκτός πλαισίου ασφάλειας. Και ενώ όλα τα γειτονικά ξενοδοχεία στέκουν έρημα, αποτελώντας απλώς πλυντήρια μαύρου χρήματος, η Πυραμίδα είναι πάντα γεμάτη.

Ο αφηγητής, Τόνι Γκόνγκορα, μπασίστας στο συγκρότημα του Μίλερ, προσπαθεί να διαφύγει από τον κόσμο των ναρκωτικών, ο Μίλερ τον καλεί στον Ύφαλο και του προσφέρει τη δουλειά του μουσικοσυνθέτη στα ενυδρεία της Πυραμίδας, ως αφορμή για να τον σώσει. Ο Γκόνγκορα έχει χάσει ένα μεγάλο μέρος της μνήμης του, ο Μίλερ του θυμίζει διάφορα περιστατικά από το παρελθόν, κυρίως δυσάρεστα, είναι η αλήθεια. Όμως τελικά είναι ο Μίλερ εκείνος που έχει ανάγκη τον Γκόνγκορα.

Σε ένα περιβάλλον αφήγησης ονειρικό και ομιχλώδες, ο Βιγιόρο στήνει την παράλογη (;) ιστορία του, ένα μυθιστόρημα που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως οικολογικό, και που οι παρατηρήσεις και ο σχολιασμός για την τουριστική εκμετάλλευση, την πολιτική διαφθορά, τα ξένα κεφάλαια, τη φτώχεια, το εμπόριο ναρκωτικών και το υποκριτικό ενδιαφέρον του προηγμένου κόσμου για τη διάσωση του περιβάλλοντος σε τόπους μακρινούς, έρχονται να συναντήσουν τη φιλία και τον έρωτα, σε μία χειμαρρώδη αφήγηση οργιώδους φαντασίας.

Παράξενο που μόλις τώρα μεταφράστηκε κάποιο έργο του Βιγιόρο στα ελληνικά, ιδιαίτερα αν συνυπολογίσει κανείς τη δεδομένη αγάπη του ελληνικού κοινού για τη λογοτεχνία της Λατινικής Αμερικής, όμως, κάλλιο αργά παρά ποτέ. Μαζί με την έκδοση του μυθιστορήματος είχαμε και την κυκλοφορία της συλλογής διηγημάτων του Βιγιόρο, Οι Ένοχοι (μτφρ. Μαρία Παλαιολόγου, εκδόσεις Κουκκίδα). Κάτι μου λέει ότι σύντομα θα δούμε και άλλα έργα του Μεξικανού συγγραφέα στα ελληνικά.


Μετάφραση Ασπασία Καμπύλη
Εκδόσεις Φιλύρα