Πέμπτη 30 Νοεμβρίου 2017

Το Σάββατο των ψυχών - Cees Nooteboom




Μόνο λίγα δευτερόλεπτα αφού προσπέρασε το βιβλιοπωλείο, ο Άρτουρ Ντάνε αντιλήφθηκε ότι μια λέξη είχε σκαλώσει στο μυαλό του και ότι στο μεταξύ είχε κιόλας μεταφράσει αυτή τη λέξη στη δική του γλώσσα, με αποτέλεσμα μεμιάς να ακούγεται πιο ακίνδυνη απ' ό,τι στα γερμανικά.
Ο Άρτουρ Ντάνε, μετά τον θάνατο της γυναίκας του και του γιου του σε ένα αεροπορικό δυστύχημα, έχει αποφασίσει να δουλεύει μόνο όσο είναι απαραίτητο, και τριγυρίζει διαρκώς από μέρος σε μέρος, με μια κάμερα ανά χείρας, τραβώντας πλάνα για ένα βίντεο που ετοιμάζει, πλάνα κάπως παράξενα, για να εξηγήσει τα κριτήρια επιλογής ή το σκεπτικό του τελικού του σχεδίου, ένας flaneur χωρίς συγκεκριμένο προορισμό.

Το μυθιστόρημα του σπουδαίου Ολλανδού Νόοτεμποομ, ακολουθώντας τον Άρτουρ, εκτυλίσσεται ανάμεσα στο Βερολίνο, στο Άμστερνταμ και στη Μαδρίτη, αλλά κυρίως στο μυαλό του ήρωα, με τη διαμεσολάβηση ενός ιδιότυπου παντογνώστη αφηγητή, που δεν διστάζει να πάρει τον λόγο και να απευθυνθεί στον αναγνώστη. Ο αφηγηματικός χρόνος, φαινομενικά γραμμικός, κατακερματίζεται διαρκώς λόγω των αναμνήσεων του Άρτουρ από πρόσωπα και καταστάσεις.

Η εμφάνιση μιας νεαρής κοπέλας, η γέννηση, μετά από καιρό, ενός νέου συναισθήματος, θα δώσει μια νέα κατεύθυνση στην περιπλάνηση του Άρτουρ.

Είναι προκλητικά ενδιαφέρον πώς ο Νόοτεμποομ καταφέρνει να παράγει τόσο συναίσθημα παρότι το γράψιμό του είναι τόσο κυρίαρχα εγκεφαλικό, εμπειρία αντίστοιχη με την ανάγνωση του Μαξ Φρις.  Ο Νόοτεμποομ εξουσιάζει τον χρόνο, τον επιβραδύνει κατά το δοκούν, μια στιγμή μπορεί να κρατήσει όσο εκείνος κρίνει απαραίτητο, εμπειρία αντίστοιχη με εκείνη στα τελευταία έργα του ΝτεΛίλο. Καταλαβαίνω ότι θα έπρεπε να προσθέσει κανείς πολλή "σάλτσα" στην υπόθεση του συγκεκριμένου μυθιστορήματος ώστε να έχει πιθανότητες να μη φανεί βαρετή, ίσως η υπόσχεση μιας ερωτικής ιστορίας να πετύχαινε κάτι τέτοιο. Η αίσθηση είναι εκείνη ενός αργού κινηματογραφικού τράβελινγκ, μία αφήγηση χωρίς φαινομενικό ενδιαφέρον από την οποία όμως δεν μπορείς να ξεφύγεις, και κάπου εκεί, στην αφήγηση της περιπλάνησης του Άρτουρ, ο μάστορας τοποθετεί το πλαίσιο, τις φωτογραφίες του Βερολίνου πριν και μετά την πτώση του Τείχους, την ολλανδική πραγματικότητα, τον απαραίτητο στοχασμό, τους δευτερεύοντες χαρακτήρες και φυσικά τον παιχνιδιάρη αφηγητή.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως το όνομα του Νόοτεμποομ εμφανίζεται κάθε χρόνο ανάμεσα στα φαβορί για το βραβείο Νόμπελ, και μάλλον, διαβάζοντας Το Σάββατο των ψυχών, την εβδομάδα πριν την ανακοίνωση του βραβείου, πόνταρα στο δικό του όνομα, συμμετέχοντας με τη σειρά μου στο δημοφιλές στοιχηματικό παιχνίδι των αναγνωστών, με την ελπίδα να δούμε και άλλα βιβλία του σπουδαίου αυτού πικρού ποιητή της παρακμής στα ελληνικά.

υγ. Λίγα λόγια για τα άλλα δύο βιβλία του που κυκλοφορούν στα ελληνικά ( Η ακόλουθη ιστορία, Ιεροτελεστίες) θα βρείτε πατώντας στους αντίστοιχους συνδέσμους.
 
Μετάφραση Ινώ Βαν Ντάικ Μπαλτά
Εκδόσεις Καστανιώτη

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου