Η γυναίκα της άμμου - Κόμπο Αμπέ

Μια μέρα του Αυγούστου ένας άντρας εξαφανίστηκε. Επ' ευκαιρία των διακοπών του είχε φύγει για μια ακτή, κάπου μισή μέρα με το τρένο. Από τότε δεν ξανάδωσε σημεία ζωής. Όλες οι προσπάθειες να βρεθεί, οι αναζητήσεις μέσω της αστυνομίας, οι αγγελίες στις εφημερίδες, δεν κατέληξαν πουθενά.

Ο νεαρός δάσκαλος είχε πάθος με την εντομολογία. Εφοδιασμένος με τα κατάλληλα σύνεργα, και εκμεταλλευόμενος τις ολιγοήμερες διακοπές του σχολείου, πήρε το τρένο και κατέβηκε στον μικρό σταθμό της παραθαλάσσιας πόλης με τους αμμόλοφους, τους οποίους σκόπευε να εξερευνήσει προς αναζήτηση κάποιου σπάνιου εντόμου. Αφού πέρασε αρκετές ώρες περπατώντας και παρατηρώντας με προσοχή την άμμο, αποδέχτηκε την πρόσκληση μίας ομάδας ηλικιωμένων κατοίκων του κοντινού χωριού για φιλοξενία. Τα σπίτια του χωριού, αόρατα από την επιφάνεια, βρίσκονται σε κοιλότητες στο εσωτερικό των αμμόλοφων. Χρησιμοποιώντας μια ανεμόσκαλα θα κατέβει στο σπίτι μιας νεαρής κοπέλας. Δεν θα αργήσει να καταλάβει πως η πρόσκληση για φιλοξενία δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια παγίδα· η ανεμόσκαλα θα τραβηχτεί και εκείνος θα απομείνει εγκλωβισμένος στο παράξενο αυτό σπίτι.

Ο άντρας, που δεν ένιωθε άνετα στην προηγούμενη ζωή του, που ασφυκτιούσε στο εργασιακό περιβάλλον, που αναζητούσε απαντήσεις σχετικά με την αγάπη και τον κοινό έγγαμο βίο, που αδυνατούσε να βρει κώδικες επικοινωνίας με τους ανθρώπους γύρω του, θα βρεθεί ξαφνικά εγκλωβισμένος σε έναν αμμώδη θύλακα, σε μια αυστηρή κοινωνική δομή. Έτσι λοιπόν το παρελθόν, που τόσο το απεχθανόταν, μετατρέπεται σε συνώνυμο της ελευθερίας.

Μια ιστορία κλειστοφοβική, που κινείται ανάμεσα στον ρεαλισμό και τον συμβολισμό, με έντονη και προφανή την επιρροή του Κάφκα, Η γυναίκα της άμμου είναι ένα μυθιστόρημα πολλών αναγνώσεων, που διαβάζεται απνευστί με ένα διαρκές αίσθημα αγωνίας. Ο Κόμπο Αμπέ, φλερτάροντας με την επιστημονική φαντασία, εγκλωβίζει τον ήρωά του στο ίδιο του το πάθος, δημιουργώντας ένα περιβάλλον τρομακτικό, δομημένο από το πλέον ελάχιστο σημείο ύλης, τον κόκκο της άμμου.  

Ιδιοφυές ως προς τη σύλληψη και με συνεπή χρήση του αρχικού ευρήματος, Η γυναίκα της άμμου δεν αποτελεί τυπικό παράδειγμα ιαπωνικής λογοτεχνίας, εκείνης την οποία με επιτυχία και διεθνή αναγνώριση υπηρέτησαν συγγραφείς όπως ο Καβαμπάτα, ο Τανιζάγκι, ο Μίσιμα ή ο Όε, είναι όμως μια λογοτεχνία εξωστρεφής, και είναι μάλλον παράδοξο το γεγονός πως δεν έχουν μεταφραστεί άλλα έργα του Αμπέ στα ελληνικά. Διαβάζοντας το Η γυναίκα της άμμου θα τολμούσα να πω πως μάλλον αποτέλεσε ισχυρή και καθοριστική επιρροή στα πρώτα έργα του Χαρούκι Μουρακάμι, όπως αυτό φαίνεται για παράδειγμα στο Σκληρή χώρα των θαυμάτων και το τέλος του κόσμου (περισσότερα εδώ).

Η γυναίκα της άμμου δημοσιεύτηκε το 1962, μεταφράστηκε γρήγορα σε πολλές γλώσσες, ενώ μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Ιάπωνα σκηνοθέτη Τεσιγκαχάρα Χιρόσι το 1964 και τιμήθηκε με το Βραβείο των Κριτικών στο Φεστιβάλ των Καννών.

Μετάφραση Στέλιος Παπαλεξανδρόπουλος

Εκδόσεις Άγρα