Στα είκοσι τρία του ο Τζέιμς Φράι μεταφέρεται σε άσχημη κατάσταση σε μία κλινική απεξάρτησης, είναι αλκοολικός και ναρκομανής στο τελευταίο στάδιο. Με την, αρχικά οικονομική, συμπαράσταση της οικογένειάς του θα επιχειρήσει να ξεφύγει από τον εφιάλτη της εξάρτησης. Λίγα χρόνια μετά θα γράψει αυτό το βιβλίο, ένα αυτοβιογραφικό χρονικό του αγώνα που έδωσε στην κλινική διανθισμένο πάντως με στοιχεία μυθιστορίας.
Η επιτυχία που γνώρισε το βιβλίο στην Αμερική είχε ως αποτέλεσμα μια διαμάχη σχετικά με την αυθεντικότητα των όσων ισχυρίζεται ο συγγραφέας. Δύο δημοσιογράφοι μπήκαν στον κόπο να ερευνήσουν την ακρίβεια των γραφομένων, αναγκάζοντας τον Φράι να παραδεχτεί δημόσια πως "εξαπάτησε" τους αναγνώστες των πρώτων εκδόσεων αφήνοντάς τους να πιστεύουν πως πρόκειται για ένα αμιγώς αυτοβιογραφικό κείμενο. Τρεις είναι οι άξονες που χρησιμοποίησε στην απολογία του προς το αναγνωστικό κοινό. Πρώτον, παρουσίασε τον εαυτό του πιο σκληρό και τολμηρό από όσο είναι γιατί πιστεύει πως ο καθένας μας, για να αντιμετωπίσει μια κατάσταση υψηλής δυσκολίας, έχει ανάγκη να δημιουργήσει μια στρεβλή αντίληψη του εαυτού του ικανή όμως να τον οδηγήσει στην υπέρβαση. Δεύτερον, αναγκάστηκε να αλλάξει διάφορα προσωπικά στοιχεία σχετικά με τα πρόσωπα τα οποία γνώρισε στην κλινική με σκοπό να τα προστατέψει. Τρίτον, πιστεύοντας στον ιερό σκοπό της καταγραφής της προσωπικής του εμπειρίας διάνθισε το κείμενο με διάφορα περιστατικά με σκοπό να εντείνει τη δραματικότητα. Στόχος του βιβλίου, κατά τον ίδιον, είναι να βοηθήσει τους εξαρτημένους και τις οικογένειές τους να κατανοήσουν το πρόβλημα και να διατηρήσουν την πίστη τους.
Καλώς ή κακώς η αυθεντικότητα είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των βιβλίων αυτής της κατηγορίας. Ο τρόπος που επιλέγει ο Φράι για να διηγηθεί την ιστορία του μετατρέπει το τελικό αποτέλεσμα σε έναν αυτοβιογραφικό οδηγό βοήθειας για εξαρτημένους διανθσιμένο από στοιχεία μυθιστορίας.
Αδιαμφησβήτητο χαρακτηριστικό του βιβλίου η ευκολία με την οποία γυρίζουν οι σελίδες, με αποτέλεσμα, παρά τον όγκο του, να διαβάζεται σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Οι κοφτές προτάσεις προσδίδουν ένταση και νεύρο στο κείμενο. Δε λείπουν και κάποιες λογοτεχνικές αρετές, όπως για παράδειγμα μερικές περιγραφές με χαρακτηριστικότερη όλων τη σκηνή κατά την οποία ο συγγραφέας επισκέπτεται τον οδοντίατρο για μια σύνθετη επέμβαση στην οποία υποβάλλεται χωρίς νάρκωση. Επίσης τα καταφέρνει αρκετά καλά στους χαρακτήρες και στους διαλόγους.
Ένα ενδιαφέρον σημείο της εμπειρίας του είναι η άρνησή του να αποδεχθεί τη μέθοδο των Δώδεκα Βημάτων, βασικές αρχές της οποίας είναι η πίστη σε μια ανώτερη δύναμη και οι συνεδρίες των ανώνυμων εξαρτημένων. Χλευάζει τις συνεδρίες με το επαναλαμβανόμενο μοτίβο αποτυχίας και επιτυχίας πρώην εξαρτημένων τους οποίους έσωσε η πίστη τους στο Θεό. Επιλέγει να υποστηρίξει μια διέξοδο πιο προσωπική και αρνείται να συμβιβαστεί με δικαιολογίες όπως η γενετική προδιάθεση και τα ψυχολογικά τραύματα της παιδικής ηλικίας. Με τον καιρό αποδέχεται τη βοήθεια φίλων και συγγενών. Σε ένα βιβλίο Ταοϊσμού θα βρει καταφύγιο.
Η ερωτική ιστορία, με μια επίσης εξαρτημένη κοπέλα, θα γεμίσει με κλισέ τις σελίδες. Η αγαπη σώζει, η αγάπη δίνει φτερά, απαντήσεις και αλλά παρόμοια κοινότυπα σχόλια.
Το πρόβλημα των εξαρτήσεων είναι τεράστιο και δυστυχώς δεν αντιμετωπίζεται με την δέουσα προσοχή με τους εξαρτημένους συχνά να αντιμετωπίζονται περισσότερο ως εγκληματίες παρά ως ασθενείς. Άξιος σεβασμού όποιος καταφέρνει να νικήσει και να επιβληθεί στους προσωπικούς του δαίμονες. Ελάχιστοι τα καταφέρνουν τελικά.
Στη χώρα μας το βιβλίο δεν είχε την αναμενόμενη εμπορική επιτυχία με αποτέλεσμα να βρεθεί στο παζάρι της Κλαυθμώνος. Εντύπωση μου προκάλεσε το γεγονός πως δεν έχει μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη παρά την τεράστια εμπορική επιτυχία και το πιασάρικο θέμα.
Μετάφραση Αλέξης Εμμανουήλ
Εκδόσεις Ωκεανίδα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου