Αρχειοθέτηση σε Δύο Χρόνους (5)

"Κείμενα που πρωτοδημοσιεύτηκαν αλλού και ο κίνδυνος της απώλειας τα έφερε εδώ."

          Πριν την ανάγνωση: Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν της Μπέττυ Σμιθ

Περνούν τα χρόνια και συνεχώς ανακαλύπτω αναγνωστικά κενά. Άλλες φορές τρέχω να τα καλύψω, άλλοτε σκέφτομαι πως δεν είναι ακόμα η ώρα. Ούτε στα μικράτα μου, ούτε αργότερα στην εφηβεία μου μού μίλησε κανείς για τη Φράνσυ, την μικρή ηρωίδα του βιβλίου της Σμιθ, τότε που για χρόνια ολόκληρα επέστρεφα ξανά και ξανά, με την πρώτη ευκαιρία, στις σελίδες του μοναχικού Ροβινσώνα. Ούτε όμως και αργότερα. Λογοτεχνία κλασική, αναπόσπαστο μέρος κάθε αξιόλογης σειράς για εφήβους. Γραμμένο το 1943, γνώρισε αμέσως τεράστια επιτυχία, δύο χρόνια αργότερα μεταφέρθηκε από τον Ελίας Καζάν στη μεγάλη οθόνη, η ιστορία της μικρής Φράνσι μεγάλωσε αρκετές γενιές έως σήμερα.

Και εγώ πού ήμουν;

Η τύχη θα έπαιξε σίγουρα το ρόλο της σε αυτή την εξέλιξη, αλλά δε γίνεται να αποδίδουμε διαρκώς τα πάντα στο τυχαίο. Έλλειψη λογοτεχνικής παιδείας. Ίσως εκεί θα έπρεπε να σταθούμε, στην απουσία ερεθισμάτων. Θαυμάζω τους γονείς που επιστρέφουν σε βιβλία όπως αυτό παρέα με τα παιδιά τους αλλά δυστυχώς όσο όμορφο και αν είναι δεν αρκεί.

Με το βιβλίο της, Αμερικανίδας με ιρλανδικές ρίζες, Σμιθ δίπλα από το πληκτρολόγιο αναρωτιέμαι τι έχει άραγε χαθεί από την αναγνωστική μου αθωότητα όλα αυτά τα χρόνια. Από τότε, που η ανάγνωση του Υπογείου μου δημιουργούσε εφιάλτες καθώς περπατούσα στην πόλη ρίχνοντας φοβισμένες ματιές στα παράθυρα των ημιυπογείων, έως σήμερα. Ανατρέχω σε αντίστοιχες περιπτώσεις βιβλίων που διάβασα ετεροχρονισμένα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Νανά του Εμίλ Ζολά, βιβλίο το οποίο δεν κατάφερα να απολαύσω παρόλο που οι αρετές του ήταν ορατές. Είμαι σίγουρος πως αν το είχα διαβάσει κάποια χρόνια νωρίτερα θα επρόκειτο για μια πιο ολοκληρωμένη αναγνωστική εμπειρία. Αναγνωστική αλλοτρίωση στην οποία εκτός των προσωπικών βιωμάτων του αναγνώστη ρόλο σημαντικό παίζει και η εξέλιξη της ίδιας της τέχνης. Η ιστορία λαμβάνει χώρα στη Νέα Υόρκη την οποία έχω «επισκεφθεί» μέσα από τις σελίδες σπουδαίων σύγχρονων Αμερικανών συγγραφέων, μια Νέα Υόρκη σκοτεινή, ακόμα πιο τρομακτική από την καφκική της εκδοχή, θα αναγνωρίσω άραγε εκείνη τη γωνιά της;

Το βιβλίο το αγόρασα δεύτερο χέρι. Έχει ακόμη στη ράχη την τιμη από γνωστή αλυσίδα σούπερ μάρκετ, 1.450 δραχμές. Δεν είναι ιδιαίτερα ταλαιπωρημένο αν και η ηλικία του είναι ορατή. Θα μπορούσα να το έχω ανασύρει από την παιδική μου βιβλιοθήκη, χρόνια μετά την τελευταία φορά, από επιθυμία να επιστρέψω ξανά στις σελίδες του τώρα που είναι καλοκαίρι.

Η ανάγνωση ξεκινά.

«Αργά το δείλι οι αχτίδες του ήλιου έπεφταν λοξά μες στην υγρή αυρή ενός σπιτιού του Μπρούκλιν, που ζούσε η Φράνσι Νόουλαν.»