Πασχαλινές αναγνώσεις

Αναπολώντας τα βιβλία εκείνα, που μου κράτησαν συντροφιά στη γόνιμη επαρχιακή και οικογενειακή - ένεκα των Μεγάλων Ημερών - απομόνωση , διακρίνω ομοιότητες και συγγένειες ικανές να σχηματίσουν μια κατηγορία σχεδόν αυτόνομη υπό τον τίτλο: Πασχαλινές Αναγνώσεις.

Το Πάσχα εκείνο που αφιέρωσα στα λογοτεχνικά έργα του Σάμουελ Μπέκετ, ξεκινώντας από την τριλογία Μολλόυ, ο Μαλόν πεθαίνει και ο Ακατονόμαστος για να φτάσω, λίγες ώρες πριν την Ανάσταση, να διαβάζω το, δίχως σημεία στίξης, Πώς είναι. Εμπειρία αυστηρώς προσωπική, αδύνατο να την επικοινωνήσω, με επηρέασε βαθιά. Ένιωσα τότε, πρώτη μου φορά, πως είναι δυνατόν να αγαπάς και να μισείς κάποιον ταυτόχρονα και με την ίδια ένταση. Με το βρωμερό του νύχι σκάλιζε μέσα μου, δεν έπαψε στιγμή να μου επιδεικνύει τις ακαθαρσίες μου, μπαλάκι σιχαμερό σχημάτιζε πριν το σκαμπιλίσει μακριά. Έπρεπε να κοιτάξω τη βρωμιά κατάματα, όσο και αν φώναζε το εγώ μου.

Μεγάλη Εβδομάδα ήταν όταν διάβασα πρώτη φορά Τόμας Μπέρνχαρντ. Αγορασμένο ύστερα από υπόδειξη αγαπημένης φίλης, αφημένο στην άκρη για καιρό, ήταν από τα τελευταία πράγματα που έριξα στον βιαστικά καμωμένο σάκκο. Όποιος έχει διαβάσει Μπέρνχαρντ μπορεί να καταλάβει.

Νομίζω πως με το Άουστερλιτς του W.G. Sebald υπήρξε η πρώτη φορά που υποσυνείδητα έγινε η επιλογή του βιβλίου εξαιτίας της κινητής αυτής εορταστικής περιόδου. Πλέον είναι ξεκάθαρο γιατί επέλεξα να διαβάσω ένα βιβλίο του Sebald· ο μακροπερίοδος λόγος, η πραγματεία γύρω από τη μνήμη και το χρόνο, η βρετανική εξοχή. Σπουδαίος συγγραφέας που έφυγε πρόωρα.

Το πλέον χαρακτηριστικό όμως πασχαλινό ανάγνωσμα υπήρξε το Μαγικό Βουνό του Τόμας Μαν. Η ανάβαση και τελικά η παραμονή στο σανατόριο, οι περίπατοι με διάθεση για φιλοσοφικές συζητήσεις, η αγωνία για τα αποτελέσματα των εξετάσεων, η καθημερινότητα στο ίδρυμα και η σταδιακή αποκοπή από τον έξω κόσμο. Μετά το κυριακάτικο γλέντι, τα κομμάτια του παζλ κόλλησαν μέσα μου για να μου φανερώσουν το μέγεθος του βιβλίου αυτού.

Αναγνώσματα που διακρίνονται για την απαιτητικότητά τους, ψυχαγωγικά μα ελαχίστως διασκεδαστικά, σε μια ιδιότυπη πνευματική νηστεία, εμπειρία - παρά τον πλούτο - ασκητική. Γραφή εσωτερική, στα όρια πνεύματος και σώματος, με ελάχιστη εξωτερική δράση. Μορφή σπείρας, ένας συνεχής κύκλος γύρω από ένα σημείο σταθερό, κάθε στροφή φέρνει στην επιφάνεια κάποια λεπτομέρεια ακόμα. Η ποθητή κάθαρση αργεί, μα έρχεται.

Είναι η πρώτη φορά φέτος που η απόφαση θα είναι συνειδητή, ήδη έχω ξεχωρίσει κάποια βιβλία από την κυρίως στοίβα. Ακόμα όμως δεν έχω αποφασίσει ποιο θα είναι εκείνο.